Badania kliniczne z obszaru chorób autoimmunologicznych. Prezentujemy efekty wybranych projektów dofinansowanych przez Agencję Badań Medycznych
Choroby autoimmunologiczne to grupa schorzeń, w których układ odpornościowy atakuje własne komórki, tkanki i narządy, błędnie rozpoznając je jako obce. Schorzenia te dotykają różnych narządów i układów w organizmie, takich jak układ nerwowy, mięśniowo-szkieletowy czy narządy wewnętrzne. Wśród chorób autoimmunologicznych możemy wskazać m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, stwardnienie rozsiane, cukrzycę typu 1 i Hashimoto.
W Polsce, choroby autoimmunologiczne stanowią istotny problem zdrowotny, dotykając coraz większą liczbę osób. Statystyki wskazują, że z chorobami autoimmunologicznymi zmaga się ok. 5-10 proc. populacji, co oznacza, że cierpi na nie mniej więcej co 12. osoba.
Agencja Badań Medycznych wspiera finansowo projekty z obszaru chorób autoimmunologicznych. Badania te są istotne z kilku powodów. Po pierwsze, zrozumienie mechanizmów patogenezy tych schorzeń pozwala na rozwój bardziej precyzyjnych i skutecznych terapii. Po drugie, wzrost liczby chorych wymaga ciągłego udoskonalania strategii diagnostycznych oraz terapeutycznych. Ponadto, prowadzenie badań nad chorobami autoimmunologicznymi umożliwia lepsze zrozumienie ich etiologii i czynników ryzyka, co może przyczynić się do opracowania strategii prewencyjnych.
Poprawa metod wczesnej diagnostyki osób chorych na stwardnienie rozsiane oraz bardzo dokładny monitoring rezultatów stosowanych terapii
Stwardnienie rozsiane (SM) to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje własne komórki układu nerwowego. Stanowi najczęstszą nieurazową przyczynę niesprawności u ludzi młodych. Wyleczenie SM nie jest obecnie możliwe. W 2019 roku polska populacja pacjentów z SM liczyła ponad 50 tysięcy osób. Jednym z najważniejszych badań wykonywanych w SM jest rezonans magnetyczny (MR), pozwalający na uwidocznienie uszkodzeń układu nerwowego w mózgu i rdzeniu kręgowym. W ramach badania prowadzonego przez Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Uniwersytecki w Krakowie stworzony został algorytm sztucznej inteligencji (AI) do analizy obrazów MR, który z dużą dokładnością klasyfikuje stopnie zaawansowania postępów choroby.
Nowy standard leczenia układowych zapaleń naczyń krwionośnych
Zapalenia naczyń z obecnością przeciwciał ANCA są rzadkimi, ale poważnymi chorobami autoimmunologicznymi. Badanie wskazuje, że opracowywany schemat leczenia może w przyszłości stać się standardem optymalnej terapii dla pacjentów z tą grupą chorób. Celem projektu RemiRit, realizowanego przez Wojskowy Instytut Medyczny - Państwowy Instytut Badawczy, jest sprawdzenie skuteczności personalizowanego leczenia immunosupresyjnego układowych zapaleń naczyń z obecnością przeciwciał ANCA. Dzięki dotychczasowym badaniom, opartym na wstępnych wynikach z udziałem 25 pacjentów, naukowcy obserwują obiecujące efekty. Schemat leczenia z użyciem przeciwciała monoklonalnego - rituksymabu, wydaje się być bezpieczny i skuteczny, zmniejszając obciążenie personelu medycznego oraz poprawiając jakość życia pacjentów poprzez ograniczenie liczby wizyt i skrócenie czasu podania leku.
Badanie kliniczne oceniające skuteczność i bezpieczeństwo inhibitora TNF w leczeniu zespołu SAPHO
Zespół SAPHO to rzadka choroba, która powoduje zapalenie stawów, kości oraz zmiany skórne takie jak trądzik i łuszczyca. Jej przyczyny nie są do końca znane, ale podejrzewa się, że mogą brać w niej udział zarówno czynniki infekcyjne, jak i genetyczne. Objawy mogą obejmować zapalenie stawów, kręgosłupa, oraz trudności ze skórą, takie jak trudności z łuszczyca krostkowa. Choroba znacząco pogarsza jakość życia pacjentów z powodu bólu i ograniczeń w codziennej aktywności. Badanie kliniczne prowadzone przez Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher ma na celu ocenę skuteczności i bezpieczeństwa inhibitorów TNF w leczeniu zespołu SAPHO. Jest to pierwsze tego typu badanie na świecie, które zostanie przeprowadzone zgodnie z zasadami medycyny opartej na dowodach (EBM). Badanie ma również umożliwić pacjentom z zespołem SAPHO w Polsce dostęp do nowoczesnych i potencjalnie skutecznych metod leczenia, jakimi są inhibitory TNF. Grupę badaną stanowią dorośli pacjenci z zespołem SAPHO, którzy nie odczuwają poprawy po standardowym leczeniu.
Z pozostałymi badaniami z obszaru chorób autoimmunologicznych można zapoznać się poprzez wyszukiwarkę badań ABM na stronie: https://wyszukiwarka.abm.gov.pl/