Tydzień dla serca z ABM: leczenie ostrego zespołu wieńcowego
W dniach 17–24 kwietnia obchodzony jest Tydzień dla Serca, którego celem jest uświadomienie społeczeństwu jak istotny dla naszego życia i normalnego funkcjonowania jest zdrowy układ sercowo-naczyniowy. Korzystając z tej okazji Agencja Badań Medycznych pragnie zwrócić Państwa uwagę na problem chorób układu krążenia i jednocześnie podkreślić jak ważne jest prowadzenie badań klinicznych w tym obszarze.
Choroby układu krążenia to największe zagrożenie życia Polaków. Zgodnie z raportem „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania”, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2020, były one odpowiedzialne w 2018 r. za 40,5% ogółu zgonów. Zdecydowanie najczęstszą przyczyną zgonów wśród chorób układu krążenia są choroby serca (59,0%) i one też są najczęstszą szczegółową przyczyną zgonów mieszkańców Polski. Liczba zgonów z powodu chorób układu krążenia w Polsce należy do jednych z najwyższych w Europie.
Agencja Badań Medycznych jest aktywnie zaangażowana w działalność na rzecz poprawy tej sytuacji poprzez wsparcie i finansowanie projektów badawczych w dziedzinie chorób układu sercowo-naczyniowego. Począwszy od 2019 r., Agencja Badań Medycznych sfinansowała 21 projektów badań klinicznych dotyczących chorób układu krążenia w ramach konkursu na działalność badawczo–rozwojową w zakresie niekomercyjnych badań klinicznych. Łączna kwota dofinansowania przyznanego tym projektom wynosi prawie 360 mln zł.
W trwającym Tygodniu dla serca przedstawiamy projekt Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, którego celem jest ocena bezpieczeństwa i skuteczności strategii leczenia ostrego zespołu wieńcowego opartej na redukcji dawki tikagreloru (badanie ELECTRA RCT). Projekt uzyskał finansowanie Agencji Badań Medycznych w ramach konkursu na działalność badawczo–rozwojową w zakresie niekomercyjnych badań klinicznych.
W Polsce około 100 tysięcy osób rocznie jest przyjmowanych do szpitala z powodu ostrego zespołu wieńcowego, który zalicza się do najczęstszych przyczyn zgonów w naszym kraju. Jedną z głównych przyczyn występowania ostrych zespołów wieńcowych, w tym zawału serca, jest wzmożona i niepożądana aktywacja płytek krwi prowadząca do procesów zakrzepowych w tętnicach wieńcowych. Możliwość farmakologicznego zahamowania płytek krwi przy pomocy aspiryny w połączeniu z zalecanym przez Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne tikagrelorem, odgrywa kluczową rolę w poprawie rokowania i zmniejszeniu śmiertelności u tych pacjentów.
Niedawne doniesienia kliniczne pokazują, że u stabilnych pacjentów po zawale serca obniżona dawka tikagreloru jest równie skuteczna w zapobieganiu niepożądanym zdarzeniom sercowo-naczyniowym jak dawka standardowa, wykazując jednocześnie mniej działań niepożądanych. Podobna zależność została zaobserwowana w przypadku skrócenia czasu stosowania aspiryny do 3 miesięcy po ostrym zespole wieńcowym. Jednocześnie, kliniczna skuteczność i bezpieczeństwo stosowania obniżonej dawki tikagreloru bez aspiryny nie została jeszcze nigdy odpowiednio zbadana u pacjentów we wczesnym okresie po wystąpieniu ostrego zespołu wieńcowego.
Badanie ELECTRA („Evaluation of safety and efficacy of two ticagrelor-based de-escalation antiplatelet strategies in ACS”) jest wieloośrodkowym, podwójnie zaślepionym badaniem klinicznym. W badaniu uczestniczyć ma 4500 pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym, którzy rekrutowani są w około 30 ośrodkach posiadających doświadczenie w leczeniu choroby niedokrwiennej serca.
Celem badania jest ocena czy wczesna redukcja dawki tikagreloru po ostrym zespole wieńcowym, z lub bez odstawiania aspiryny, prowadzi do redukcji istotnych klinicznie krwawień przy jednoczesnej równoważności w prewencji zdarzeń sercowo-naczyniowych.
Pomysłodawcą projektu oraz jego głównym badaczem jest prof. Jacek Kubica, Kierownik Kliniki Kardiologii Szpitala Uniwersyteckiego nr 1 w Bydgoszczy, a badanie zostało zaprojektowane we współpracy z naukowcami z ośrodków polskich i zgranicznych.