Wyniki konkursu dla jednostek naukowych na realizację badań o charakterze aplikacyjnym w obszarze biomedycznym – Konferencja Prasowa Ministerstwa Zdrowia i Agencji Badań Medycznych
Prezes Agencji Badań Medycznych prof. dr hab. n. med. Wojciech Fendler podpisał listę rankingową z wynikami konkursu dla jednostek naukowych na realizację badań o charakterze aplikacyjnym w obszarze biomedycznym (2024/ABM/03/KPO) w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO).
- Badania o charakterze aplikacyjnym mają budować pomost miedzy nauką a praktyką kliniczną, tak by z tych osiągnięć i ogromnego potencjału polskich naukowców mogli skorzystać w realny sposób pacjenci. Przez lata dużym ograniczeniem dla rozwoju biomedycyny było niedostateczne finansowanie badań, szczególnie tych we wczesnych fazach, dlatego mamy nadzieję, że środki z Krajowego Planu Odbudowy i Rozwoju wypełnią tę lukę - podkreślała Katarzyna Kacperczyk, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia, podczas konferencji.
Rekomendację do objęcia dofinansowaniem otrzymało 57 projektów, na łączną kwotę 446 529 261,37 zł. Wnioskodawcy uzyskają wsparcie na realizację badań przemysłowych i/lub prac rozwojowych w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu wpisujących się w działania szczegółowe Rządowego Planu Rozwoju Sektora Biomedycznego na lata 2022-2031. Przekazane beneficjentom środki - w perspektywie długoterminowej - przyczynią się do podniesienia efektywności i jakości systemu ochrony zdrowia.
- Agencja Badań Medycznych aktualnie realizuje 324 projekty. Łącznie zakontraktowaliśmy 4,5 mld zł na wsparcie przede wszystkim badań klinicznych, infrastruktury do prowadzenia tych badań, ale także programów edukacyjnych. W ramach konkursu dla jednostek naukowych na realizację badań o charakterze aplikacyjnym wpłynęło 224 wnioski, co jest wynikiem trzykrotnie wyższym od konkursów realizowanych dotychczas przez ABM. Ten konkurs, był dla nas bardzo dużym wyzwaniem, jednak jego realizacja to olbrzymi kamień milowy dla realizacji badań translacyjnych w naszym kraju – podsumowywał prof. Wojciech Fendler, Prezes Agencji Badań Medycznych
Podczas wydarzenia obecni byli także beneficjenci wybranych projektów, rekomendowanych do dofinansowania w ramach konkursu Agencji Badań Medycznych, którzy przybliżyli założenia opracowanych przez nich projektów.
Monitorowanie efektów leczenia raka szyjki macicy, gardła środkowego lub narządów odbytowo-płciowych
W ostatnich latach obserwuje się tendencję wzrostową na zachorowania na nowotwory zależne od HPV. W rakach szyjki macicy częstość występowania HPV szacuje się na ok. 80-90%, a w rakach gardła środkowego na ok. 70%. Wysoki odsetek pozytywnych guzów zależnych od HPV dotyczy także raka odbytu (ok. 90%), który należy do rzadkich nowotworów.
Projekt NIO-PIB w Gliwicach pn. „Optymalizacja i walidacja technologii cyfrowego PCR do badania HPV w celu zastosowania płynnej biopsji do monitorowania efektów leczenia raka szyjki macicy, gardła środkowego lub narządów odbytowo-płciowych”, dofinansowany w konkursie Agencji Badań Medycznych, jest nowatorską metodą badania biomarkerów nowotworowych, które można odnaleźć bezpośrednio w płynach biologicznych, jak np. krew.
- Dotychczas stosowana diagnostyka w typowaniu nowotworów, opiera się na skrawkach guzów, pochodzących z operacji lub biopsji. W naszym projekcie zwracamy uwagę na zastosowanie płynnej biopsji DNA we krwi. Należy podkreślić, że unikatowość tej metody umożliwia wielokrotne powtarzanie, czyli wykonanie badania na różnych etapach leczenia. Proponowany w badaniu test będzie wykorzystywany do rozpoznania HPV- zależnych nowotworów, monitorowania efektów leczenia i identyfikacji ryzyka w zależności od genotypów. Test przyczyni się m.in. do personalizacji leczenia chorych na nowotwory HPV-zależne – podsumowała dr hab. Agnieszka Mazurek, Narodowy Instytut Onkologii w Gliwicach.
Głównymi celami projektu będą m.in. zaprojektowanie i walidacja technologii cyfrowego PCR dla 14 genotypów wysokiego ryzyka HPV celem zastosowania w płynnej biopsji oraz monitorowanie efektów leczenia pacjentek chorych na raka szyjki macicy.
Proponowane w ramach projektu zastosowanie technologii cyfrowego PCR i płynnej biopsji do genotypowania HPV we krwi umożliwi oznaczanie poziomu wirusa we krwi, co może mieć szczególne znaczenie w identyfikacji pacjentów wysokiego ryzyka, tak aby można było zastosować agresywne leczenie, lub pacjentów niskiego ryzyka, których można leczyć niższymi dawkami. Ponadto, analiza DNA wirusa we krwi umożliwia wczesne wykrycie wznowy.
Szybsza i dokładniejsza identyfikacja przyczyn genetycznych niedosłuchu, prognozowanie postępu choroby i personalizacja opieki
Głównym celem projektu będzie stworzenie systemu integrującego dane genetyczne i kliniczne pacjentów z niedosłuchem, który dzięki wykorzystaniu zaawansowanej technologii sztucznej inteligencji (AI) pozwoli na stworzenie narzędzia optymalizującego proces diagnostyki i opieki nad pacjentem.
Zintegrowane dane posłużą do m.in. skrócenia czasu analizy danych i wytypowania wariantów odpowiadających za powstanie choroby oraz opracowania Modułu Klinicznego, w którym na podstawie zagregowanych danych możliwe będzie grupowanie pacjentów na zasadzie podobieństw i typowanie prawdopodobnych przyczyn genetycznych. Ponadto, w oparciu o dane kliniczne i genetyczne, algorytm będzie przewidywał progresję niedosłuchu i sugerował wystąpienie ewentualnych innych objawów klinicznych, które mogą wskazywać na dodatkowe problemy zdrowotne również w przyszłości.
- Mamy unikalną możliwość połączenia danych klinicznych z danymi genetycznymi. Każdego roku w naszym Instytucie przeprowadzamy ponad 200 000 różnych konsultacji, a opieką genetyczną objęliśmy już ponad 15 tys. pacjentów. W związku z tym, dysponujemy ogromną liczbą danych zarówno genetycznych, jak i klinicznych, które możemy wykorzystać do optymalizacji metod diagnostycznych, jak i później opieki nad pacjentem. Wierzymy, że nasze rozwiązanie znacząco skróci czas analiz wyników wysoko przepustowych badań genetycznych oraz uda nam się zwiększyć wykrywalność przyczyn niedosłuchu u pacjentów - dr n. med. Dominika Oziębło, Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu.
Projekt realizowany przez Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu (IFPS) umożliwi usprawnienie diagnostyki, prognozowanie postępu choroby oraz personalizację opieki nad pacjentem, w tym wyboru optymalnego podejścia terapeutyczno-rehabilitacyjnego. W rezultacie, jakość życia pacjentów z niedosłuchem ulegnie poprawie, koszty opieki zdrowotnej zostaną zredukowane, a rozwój nowych terapii przyspieszony.
Ekonomiczna metoda wcześniejszej diagnostyki raka w oparciu o materiał płynnej biopsji, połączony z zaawansowaną biostatystyką, bioinformatyką i uczeniem maszynowym
Dofinansowanie Agencji Badań Medycznych w konkursie realizowanym w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) uzyskało także badanie realizowane przez naukowców Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, mające na celu opracowanie ekonomicznego testu umożliwiającego wcześniejszą diagnostykę raka jajnika, opartego o materiał pochodzący z płynnej biopsji.
Zgodnie z raportem Światowej Organizacji Zdrowia, nowotwory są drugą najczęstszą przyczyną śmierci na świecie, powodując około 10 milionów zgonów rocznie. Brak skutecznych badań przesiewowych, jak w przypadku raka jajnika, utrudnia wczesne wykrycie nowotworu. To ogromny problem, ponieważ późno wykryty nowotwór jest trudny do wyleczenia i cechuje się wysokim ryzykiem przerzutów oraz opornością na terapię.
- Nie ma wątpliwości, ze nowotwory stanowią bardzo duże wyzwanie dla systemu zdrowotnego. Na tym dramatycznym tle, rak jajnika dodatkowo się wyróżnia, ponieważ jest bardzo trudny diagnostycznie, a przez to niebezpieczny. Ze względu na niespecyficzne objawy jest diagnozowany na zaawansowanym etapie choroby, kiedy nie ma już skutecznych opcji terapeutycznych lub są one mocno ograniczone. W Polsce 75% pacjentek zostaje rozpoznanych w zaawansowanym stadium choroby, kiedy rokowania są najgorsze – dla porównania rokowania przeżycia 5 lat w stadium 1. wynoszą 90 %, a w stadium 4. – przeżycie wynosi ok. 25%. Celem naszego projektu jest wykrywanie nowotworu na jak najwcześniejszym etapie. Dlatego tak duża jest potrzeba poszukiwania nowych metod diagnostycznych, które będą wspierały wczesną diagnostykę jajnika – płynna biopsja jest jedną z takich opcji. - podkreślała prof. Anna Żaczek, Gdański Uniwersytet Medyczny (Medical University of Gdańsk)
Głównym celem badania jest opracowanie ulepszonej, małoinwazyjne metody diagnostyki raka jajnika. Wczesne wykrycie tego nowotworu znacząco zwiększa szanse na skuteczne wyleczenie, obniżając przy tym koszty badań diagnostycznych, hospitalizacji i terapii. Zaproponowany w projekcie test oparty na płynnej biopsji umożliwi nieinwazyjne, szybkie (wyniki dostępne będą w ciągu jednego dnia roboczego) i precyzyjne wykrywanie obecności nowotworu już w początkowych fazach. Opracowana metoda może w dalszej perspektywie zostać wykorzystana do monitorowania nawrotów raka jajnika. Co ważne, w toku prowadzonych prac udało nam się udowodnić, że profilowanie RNA płytek krwi jest przydatne również w 17 innych rodzajach nowotworu.