Światowy Dzień Wiedzy o Chłoniakach: Jak może wyglądać przyszłość w diagnozowaniu i leczeniu chłoniaków
Nowotwory układu chłonnego zajmują już szóste miejsce w statystykach częstości występowania nowotworów. Walka z nimi to trudne wyzwanie, zwłaszcza gdy chodzi o szybką diagnozę nawrotu choroby. Czy dysponujemy nowoczesnymi narzędziami diagnostycznymi, które mogą pomóc w zwalczaniu tej choroby?
15 września każdego roku obchodzimy Światowy Dzień Wiedzy o Chłoniakach. W Europie rocznie diagnozuje się kilkadziesiąt przypadków na 100 tysięcy mieszkańców. Na chłoniaki zazwyczaj chorują osoby po 50 roku życia, ale niestety coraz częściej rozwijają się u młodszychpacjentów. Dzięki badaniom finansowanym ze środków Agencji Badań Medycznych dwa ośrodki w Polsce prowadzą badania, których celem jest wcześniejsze wykrywanie chłoniaków i skuteczne ich leczenie.
Pierwsze badanie dla osób dorosłych prowadzi Instytut Hematologii i Transfuzjologii (IHiT) w Warszawie. Jest to niekomercyjne badanie kliniczne pod nazwą „Skuteczność i bezpieczeństwo leczenia nawrotu u chorych na chłoniaka DLBCL/HGBCL rozpoznanego w oparciu o monitorowanie krążącego nowotworowego DNA - badanie 2 fazy” (RATIONAL). Celem tego badania jest stworzenie narzędzia diagnostycznego opartego na dynamice zmian stężenia krążącego DNA pochodzenia nowotworowego. Narzędzie to ma pomóc w identyfikacji chorych, którzy dobrze reagują na leczenie, a także tych, u których dochodzi do wznowy procesu nowotworowego zanim pojawią się objawy kliniczne wznowy lub wznowa choroby widoczna będzie w badaniach obrazowych. Badanie jest w fazie rekrutacji pacjentów. Dotychczas do badania włączono 81 pacjentów z chłoniakiem DLBCL/HGBCL. - Wcześniejsze rozpoznanie wznowy chłoniaka, dzięki proponowanemu postępowaniu, może zwiększyć skuteczność leczenia drugiej linii, które będzie można rozpocząć wcześniej, tj. przy mniejszej masie guza – komentuje prof. dr hab. n. med. Ewa Lech – Marańda, dyrektor IHiT i główny badacz w badaniu RATIONAL.
Chłoniak rozlany z dużych komórek B (DLBCL/HGBCL) jest najczęstszym typem chłoniaka wywodzącym się z limfocytów B, który występuje u osób dorosłych. W przypadku tego nowotworu, istnieje ryzyko nawrotu choroby po leczeniu pierwszej linii, co sprawia, że szybkie wdrożenie leczenia drugiej linii jest kluczowe. Jednak techniki obrazowe, będące obecnie standardem praktyki klinicznej, mają ograniczoną czułość i swoistość w wykrywaniu wczesnych nawrotów. Dlatego badanie RATIONAL ma ogromne znaczenie w poprawie diagnostyki i leczenia chorych na chłoniaka DLBCL/HGBCL.
Metodologia oceny nowotworowego cfDNA (DNA krążącego w organizmie pochodzenia nowotworowego) została opracowana przez zespół specjalistów z IHiT, w tym diagnostów laboratoryjnych i bioinformatyków. To właśnie dzięki tej metodzie możliwe będzie wcześniejsze wykrycie nawrotów choroby.
Badanie RATIONAL jest badaniem wieloośrodkowym, prowadzonym nie tylko w Warszawie (dwa ośrodki: Instytut Hematologii i Transfuzjologii oraz Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – PIB) ale także w: Gliwicach, Chorzowie, Poznaniu, Wrocławiu, Gdańsku, Katowicach, i Łodzi. Pacjenci zainteresowani udziałem w badaniu mogą zgłaszać się bezpośrednio lub skontaktować się z Instytutem Hematologii i Transfuzjologii drogą e-mailową: rational@ihit.waw.pl
Drugie badanie dotyczy chłoniaków limfoblastycznych (LBL) u dzieci i prowadzi je Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu pod nazwą „LBL 2018 – Międzynarodowy i wieloośrodkowy program leczenia chłoniaków limfoblastycznych (LBL) dla dzieci i nastolatków". Chłoniaki limfoblastyczne to rzadki podtyp chłoniaków, który dotyka dzieci i młodzież. Celem tego badania jest zwiększenie odsetka dzieci trwale wyleczonych z chłoniaka limfoblastycznego. W tym przypadku, nowoczesne technologie umożliwiają badania molekularne tkanki guza, co pozwala na dokładniejsze przyporządkowanie pacjentów do odpowiednich grup ryzyka i lepsze dostosowanie terapii.
- Ze względu na rzadkie występowanie LBL u dzieci, wielośrodkowe, randomizowane i prospektywne badanie kliniczne może stanowić podstawę do wypracowania nowego, bardziej skutecznego i bezpiecznego modelu diagnostyczno-terapeutycznego dla dzieci z tym typem nowotworu – tłumaczy dr hab. n. med. Grażyna Wróbel, główny badacz.
Wnioski są jednoznaczne - nowoczesna technologia i badania molekularne DNA stają się nieocenionymi narzędziami w walce z chłoniakami. Dają nadzieję na wcześniejszą diagnozę, lepsze leczenie i szanse na trwałe wyleczenie, szczególnie u dzieci. Światowy Dzień Wiedzy o Chłoniakach przypomina nam, że wciąż są obszary, które wymagają zaawansowanych rozwiązań naukowych i medycznych.