Agencja Badań Medycznych podsumowała dotychczasowe działania i ogłosiła plany na 2022 rok
Okazją do podsumowań oraz zaprezentowania planów Agencji Badań Medycznych na kolejny rok była konferencja pn. "Priorytety naukowe w zdrowiu na 2022 r. Rola Agencji Badań Medycznych w kreowaniu innowacyjnego systemu ochrony zdrowia". Wydarzenie otworzył minister zdrowia Adam Niedzielski - Bardzo się cieszę, że model rozwoju Agencji, to model tworzenia nie tylko instytucji grantodawczej, ale i centrum kompetencyjnego, centrum wiedzy o kierunkach rozwoju i wyzwaniach, jakie przed nami stoją - stwierdził minister. Wyraził nadzieję, że rok 2022 r. będzie kontynuacją dotychczasowego rozwoju Agencji i badań klinicznych w Polsce.
Jak dodał Minister Niedzielski - Myślenie o tym, że sektor ochrony zdrowia będzie się rozwijał bez nowych technologii, bez innowacji, jest myśleniem odstającym od rzeczywistości. Jeśli popatrzymy na nasze priorytety w najbliższych latach, widzimy, że będziemy mieli zwiększający się popyt na usługi medyczne, co wynika m.in. ze starzenia się społeczeństwa (...) a podaż jest ograniczona, bo mamy mało specjalistów w systemie. Tylko technologia może pozwolić na spotkanie popytu i podaży.
Zmiana na rynku badań klinicznych
Rok 2021 będzie rekordowym pod względem liczby zarejestrowanych, a także realizowanych badań klinicznych w Polsce. - To ponad 800 badań klinicznych. Samych badań niekomercyjnych będzie około 100, a więc mówimy o gigantycznym przyroście od momentu, gdy Agencja powstawała – podkreślał Prezes Agencji Badań Medycznych dr hab. n. med. Radosław Sierpiński.
Agencja Badań Medycznych od początku swojego działania przeznaczyła łącznie ponad 1,5 mld zł na wsparcie realizacji badań klinicznych. - To ponad 130 projektów w zakresie m.in. onkologii, kardiologii, geriatrii, czy pediatrii. Oczywiście kwota robi wrażenie, ale najważniejsze jest to, że 50 tys. pacjentów skorzysta z dostępu do innowacyjnych terapii – dodał Prezes Sierpiński.
ABM inwestuje także w zmieniamy na poziomie infrastruktury rynku badań klinicznych, tworząc Sieć Centrów Wsparcia Badań Klinicznych, zapewniających kompleksowe i systemowe wsparcie w realizacji badań zarówno komercyjnych jak i niekomercyjnych. Już wkrótce do 16 centrów w ramach sieci dołączą kolejne Onkologiczne Centrów Wsparcia Badań Klinicznych, które mają będą wspierać rozwój innowacyjności medycyny w Polsce i zwiększenie liczby badań klinicznych.
Plany naukowe na 2022 r.
Najbliższy rok będzie intensywnym czasem rozwoju Agencji Badań Medycznych. To czas inwestycji w nowe, długo wyczekiwane projekty z zakresu wyrobów medycznych. To także czas wspierania niekomercyjnych badań klinicznych w obszarach, podnoszonych w ramach rozmów ze środowiskami pacjenckimi i naukowymi. Działania te realizowane będą w ramach wsparcia założeń Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021-2025.
Wśród obszarów priorytetowych w przyszłym roku znalazły się ponadto konkursy na badania klinicznie w zakresie wyrobów medycznych z uwzględnieniem sztucznej inteligencji, robotyki i telemedycyny, a także konkursu na badania w zakresie epidemiologii zdrowia publicznego.
Wyroby medyczne z wykorzystaniem AI, robotyki i telemedycyny
Działania planowane przez Agencję Badań Medycznych w 2022 roku obejmują granty dedykowane rozwojowi wyrobów medycznych, w tym sztucznej inteligencji i telemedycyny. Konkursy te objęte są jednym z priorytetowych obszarów finansowania przez Agencję na poziomie łącznie ponad 500 mln zł.
- Wartość polskiego rynku wyrobów medycznych w 2018 r. sięgała około 2,5 mld euro, co stanowiło wzrost względem roku 2017 wynoszący aż 40 proc. - informował podczas konferencji dr Piotr Iwanowski, Clinical Development Advisor w firmie start-upowej Oasis Diagnostics SA, prowadzącej badania nad nowymi technologiami w sektorze medycznym.
Jak podkreślał Arkadiusz Grądkowski - Prezes Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Wyrobów Medycznych POLMED - Rynek wyrobów medycznych jest bardzo chłonny i innowacyjny. W 2018 roku tylko w Unii Europejskiej zarejestrowano 18 tys. patentów dotyczących wyrobów medycznych. Dla porównania - leków zarejestrowanych w Europie było wówczas o kilka tysięcy mniej. W Polsce jest obecne zarejestrowanych ok. 16 tysięcy leków, natomiast wyrobów medycznych - aż ok. 300 tysięcy.
Z jednej strony mówimy o tym, że próg wejścia w ramach wytwarzanie wyrobów medycznych jest niski, przez co takich wyrobów jest bardzo dużo, natomiast czy osiągną one swój sukces rynkowy i będzie rozwiązaniem przyjętym systemowo zależy od wielu czynników. Remedium na swego rodzaju rozproszenie rynku wyrobów medycznych jest próba stworzenia takich rozwiązań, które w sposób długofalowy umożliwiłyby gromadzenie danych i ich systemowe wykorzystanie – podkreślał dr hab. Mirosław Kwaśniewski - Kierownik Centrum Bioinformatyki i Analizy Danych na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku.
Badania epidemiologiczne
W trzecim kwartale 2022 rok, Agencja Badań Medycznych planuje realizację konkursu poświęconego niekomercyjnym badaniom epidemiologicznym o alokacji na poziomie 100 mln zł. Celem konkursu jest m.in. dostarczenie aktualnych danych epidemiologicznych w obszarach zidentyfikowanych jako priorytetowe w ramach Strategii Rozwoju Badań Epidemiologicznych opracowanych przez ABM
Ostatnie dwa lata zmieniły postrzegania i rozwój badania epidemiologicznych. Pojawienie się pandemii COVID-19 ponownie postawiło stawia epidemiologię chorób zakaźnych w pozycji priorytetowej wobec innych gałęzi tej dyscypliny.
Jak wskazywał dr hab. n. o zdrowiu Grzegorz Juszczyk - Dyrektor Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny – W najbliższym roku będziemy obserwować dwa kumulujące się zjawiska. Pierwszym z nich będzie najprawdopodobniej kontynuacja walki z pandemią COVID-19, drugim zaś nasilające się problemy zdrowotne, które mogą wynikać z ograniczeń w dostępie do świadczeń, racji trwającej pandemii.
Nowoczesna epidemiologia nie ograniczona się jednak tylko do chorób zakaźnych i oceny epidemii. Te same zasady mogą być stosowane do oceny chorób przewlekłych, takich jak choroby serca naczyń krwionośnych, nowotwory, cukrzyca, a także zdrowia psychicznego, czy uzależnień.
- W dłużej perspektywie możemy spodziewać się dużej liczby chorób przewlekłych nie tylko nowotworowych, ale także chorób układu krążenia. Wynika to z wydłużenia naszego życia, co z kolej generuje więcej problemów zdrowotnych. W związku z tym, system powinien być nakierowany na ochronę osób starszych - podkreślała dr hab. n. med. Joanna Didkowska - Kierownik Zakładu Epidemiologii i Prewencji Pierwotnej Nowotworów, Kierownik Krajowego Rejestru Nowotworów w Centralnym Ośrodku Informatyki podnosząc problem wyzwań zdrowotnych czekających w najbliższych latach.
Badania head-to-head - potrzeba czy kij w mrowisko?
Szczególnie aktywną dyskusje podczas konferencji wywołał temat realizacji konkursu poświęconego badaniom head-to-head. Głównym celem konkursu jest dostarczenie płatnikowi publicznemu, środowisku medycznemu i pacjentom informacji dotyczących najbardziej optymalniej klinicznie i kosztowo terapii lub diagnostyki.
Jak podkreślał Krzysztof Kopeć - Prezes Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego – W badaniach head to head nie powinniśmy mówić o porównaniu leku oryginalnego versus generyku, tylko o porównaniu terapii i rodzaju interwencji, które mogą dać większość korzyść w odniesieniu lepszej efektywności kosztowej. (…) Wyzwaniem dla nas w badaniach head to head powinna być odpowiedzenie sobie na pytanie jak ukształtować efektywność terapii by osiągnąć jak najlepszy efekt.
- Dyskusja o lekach generycznych, czy lekach biozastpęczych czy biosymilarach to temat mniej więcej zamknięty. Wiemy, że są to substancje o podobnym działaniu, uznając je za leki wymienne. (…). Natomiast jeśli chodzi o badania head to head to jest to płaszczyzna, na której mogą rozwinąć się badania porównawcze jest ogromna. Kierunki warte zdefiniowania w zakresie prowadzenia badań typu head to head mogłoby wskazywać Ministerstwo Zdrowia. Umożliwiłoby to pokazanie w jakich konkretnie obszarach te konkursy mogłyby się odbywać. - podkreślał prof. Marcin Czech - Prezes Polskiego Towarzystwa Farmakoekonomicznego.
Odpowiedź na kluczowe priorytety zdrowotne
Agencja Badań Medycznych stara się adresować aktualne wyzwania w systemie ochrony zdrowia. Jak podkreślał Prezes Agencji Badań Medycznych, zamykając tegoroczną konferencję - Naszym globalnym celem i priorytetm ABM jest przede wszytskim to, by liczba pacjentów biorących udział w badaniach klinicznych finansnowanych przez Agencję rok rocznie rosła. To jest najważnijesze co robimy - dostarczamy nową technologie do pacjnetów, umożliwiamy dłużesze i lepsze życie, to jest najwazniejszy cel który stobie stawiamy.
Wskazując priorytetowy obszar działań ABM na przyszły rok Prezes Sierpiński wskazał konkurs dedykowany wyrobom medycznym z wykorzystaniem sztucznej inteligencji, Jak podkreśłał - potencjał polskiej biotechnologii ulokowany jest w dużej mierze właśnie w wyrobach medycznych. Zmiana ustawy o ABM, która pozwala nam podjąć ten temat, ze względu na możliwość finansownania eksperymentów medycznych to jest bardzo dobra droga. Chcemy wesprzeć badaczy i innowacyjne firmy , pokazać że Polacy też potrafią i możemy wdrażac nowe technoogie. Mam nadzieję, że uda się nam sfinansowac najlepsze projekty w tym zakresie.