Agencja Badań Medycznych

Problemowi chorób związanych z rozwojem cywilizacji, takich jak m.in. choroby układu krążenia, nowotwory czy cukrzyca poświęcona była debata podczas konferencji „Priorytety zdrowotne Polaków w 2021 roku” zorganizowanej przez ABM.

„Mimo pandemii nie możemy zapominać o innych chorobach, chociażby dlatego, że koronawirus najbardziej atakuje osoby obciążone chorobami cywilizacyjnymi. I osoby te są najbardziej zagrożone negatywnymi skutkami zakażenia koronawirusem” – powiedział uczestnicząca w panelu wiceminister zdrowia Anna Goławska.

„Choroby cywilizacyjne, zwane też epidemią XXI wieku, są to choroby szerzące się w skali całego świata, niezakaźne, które prowadzą do niepełnosprawności i odpowiadają za ponad 80 proc. przedwczesnych zgonów” – mówił rozpoczynający dyskusję prof. Tomasz Hryniewiecki, dyrektor Narodowego Instytutu Kardiologii. „Na tej liście na pierwszym miejscu są choroby układu krążenia (naczyniowe, niedokrwienna, udar) i nowotworowe. Na kolejnych miejscach znajdują się tzw. choroby degeneracyjne, w tym choroba Alzheimera, przewlekła obturacyjna choroba płuc, cukrzyca” - wyjaśniał.

Według cytowanych przez niego badań w ciągu ostatnich lat zapadalność i umieralność na te schorzenia uległa tylko niewielkim pozytywnym zmianom, a w pierwszej dziesiątce chorób cywilizacyjnych sytuacja jest wciąż taka sama, bez widocznej poprawy. Jak podkreślił prof. Hryniewiecki również w Polsce nadal najwięcej osób umiera z powodu chorób układu krążenia i onkologicznych. Jego zdaniem w naszym kraju jest w tej dziedzinie jeszcze wiele do zrobienia.

„Działania z zakresu zdrowia publicznego, to jest coś, czego nam nadal brakuje - zwłaszcza w tych chorobach najbardziej istotnych dla polskiego społeczeństwa” – mówił dyrektor Narodowego Instytutu Kardiologii. „Te działania musza być zaplanowane przez instytuty, ale bardzo dobrze, że ABM zwraca uwagę na ten problem i planuje specjalne projekty grantowe, żeby wesprzeć działania w tym obszarze” - zaznaczył.  Dodał też, że środowisko medyczne liczy też na efekty takich programów jak przygotowywana Narodowa Strategia Onkologiczna czy Narodowy Program Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego. „Mam nadzieję, że planowane granty, że planowane konkursy Agencji Badań Medycznych w tym pomogą” – powiedział prof. Hryniewiecki.

„Ze wszystkich projektów, które są do nas składane, te dotyczące chorób cywilizacyjnych odgrywają kluczowa rolę” – podkreślił Krzysztof Górski, dyrektor Wydziału Finansowania Projektów ABM.  „Najwięcej złożonych projektów mamy w obszarze kardiologii – do tej pory 17 na prawie 300 mln zł oraz 15 projektów onkologicznych rekomendowanych do dofinansowania - to jest blisko 400 mln zł. W tym jest jeden duży projekt związany z innowacyjną terapią CAR-T, wykorzystywaną w hematoonkologii - na 100 mln zł” - uzupełnił.

„Od momentu powstania ABM i rozpoczęcia ogłaszanych przez agencję konkursów obserwujemy – my, jako środowisko hematologów - ogromny postęp w dziedzinie niekomercyjnych badań klinicznych. Jest to ogromna szansa dla naszych pacjentów i dla naukowego rozwoju naszych ośrodków” – powiedziała prof. Ewa Lech-Marańda, konsultant krajowy w dziedzinie hematologii, dyrektor Instytutu Hematologii i Transfuzjologii. „Od pierwszego konkursu ośrodki hematologiczne, które zajmują się dorosłymi pacjentami, są laureatami w siedmiu konkursach, w tym dwóch dotyczących terapii CAR-T” - dodała.

Dyrektor Górski zapowiedział, że w trzecim kwartale przyszłego roku zostanie ogłoszona III edycja konkursu dotyczącego chorób cywilizacyjnych, z budżetem na kolejne 100 mln zł. „Celem krótkoterminowym konkursu jest zwiększenie dostępności dla pacjentów lub osób zagrożonych chorobami cywilizacyjnymi do innowacyjnych rozwiązań diagnostycznych i terapeutycznych w tym obszarze” - mówił Krzysztof Górski. „Chcemy też zwiększyć zasoby medycznych baz danych (opisowych, obrazowych, liczbowych) w tym zakresie” - dodał.

W pespektywie długoterminowej (6 lat od zakończenia projektu) efektem wyłonionych w konkursie prac ma być również m.in. poprawa opieki nad pacjentami z chorobami cywilizacyjnymi wynikająca z podniesienia kompetencji środowiska medycznego i poszerzenia wiedzy w tej dziedzinie. „Chcemy także, aby po zakończeniu projektu konsorcja, które się zawiążą, podejmowały dalszą współpracę” – stwierdził Górski. Jak poinformował, w konkursie będą premiowane projekty ze specjalizacji medycznych, które dotychczas w nim nie uczestniczyły, np. diabetologii.

„Rzeczywiście, jako środowisko, nie jesteśmy liderem składania wniosków do ABM” – przyznał prof. Leszek Czupryniak, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Według niego jest to spowodowane m.in. niewielką liczbą ośrodków diabetologicznych o dużej aktywności naukowej i przytłaczającą ilością pracy klinicznej związanej z dużą liczbą pacjentów (na cukrzycę leczy się w Polsce 2,5 mln osób na 1100 diabetologów). Prof. Czupryniak powiedział, że warto, by projekty diabetologiczne trafiły w przyszłym roku do konkursu, gdyż brakuje wielu badań, np. dotyczących przewlekłych powikłań cukrzycy: naczyniowo-okulistycznych, neurologicznych i kardiologicznych.  „To są projekty, które powinny mieć priorytet w finansowaniu przez ABM” – stwierdził ekspert.

„To, że jest to już trzecia edycja konkursu pokazuje, że istnieje zapotrzebowanie na tego typu inicjatywy. W konkursie powinniśmy w szczególności zadbać o to, aby wyniki projektów miały wpływ na realne zwalczanie chorób cywilizacyjnych i zapobieganie im” – powiedziała wiceminister zdrowia Anna Goławska. „Warto, by zachęcić do składania projektów w obszarach, które są trochę mniej popularne - jak wspomniana diabetologia. Warto też zwrócić uwagę, jak te projekty wpłyną na rozwój dalszych inicjatyw oraz przełożą się na kolejne badania i efekty” - zauważyła.

Źródło PAP